قنات

خرید این محصول

» :: قنات

کاریز

بنابر مطالعات تاریخی هسته‌های اصلی شکل‌گیری نخستین تمدن‌های بشری باب کنار منابع آبی بوده‌اند و از این دست تمدن‌ها کم نیستند و می‌توان به تمدن‌های بین‌النهرین و ماوراالنهر و تمدن‌های حاشیهی رودخانه‌های نیل و سند و گنگ استعاره کرد.

باب همین ابتدای جدال این نکته پرواضح است که آب و دست‌رسی به آن از جملهی ابتدایی‌ترین نیاز‌های آدم برای ادامهی حیات خویش است لذا ذهن خلاق آدم در طول تاریخ به شیوه‌های الوان به کشف راه‌حل‌های بدیع و خلاقانه‌ای برای ازبین‌بردن این نیاز دست یافته است. به سمت تمام کدام از این دست‌آوردها که بنگریم شاهد نبوغ، آگاهی، پشتکار، درایت و عشق به سرزمین هستیم. حفر کانال‌های عظیم، جابجایی آب به وسیلهی جوی‌های درارتفاع در امپراطوری روم، آب‌رسانی توسط لوله‌های سفالین در دوره‌های پیش از تاریخ و هم‌چنین ابداع فن‌آوری کاریز را می‌توان از نمونه‌های برجستهی دستیابی به سمت حقایق مهندسی در دوران تاریخی ذکر کرد. آدم باب آن زمان با احاطه و شناخت بر علوم هواشناسی و خاک‌شناسی، علم مسّاحی و نقشه‌برداری، علم نیارش عامل (استاتیک) و فن ساخت و ساز، موفق به به‌وجود اتیان دست‌آورد‌هایی شده که باب حال حاضر نیز با وجود امکانات بسیار پیش‌رفته آنقدر سهل‌الوصول نمی‌باشند.

اجداد ضمیر اول شخص جمع آب‌های شیرین دامنهی کوهستان را حرف کمک فن قنات‌سازی که آیین ابداعی خودشان بوده به سمت حاشیهی کویرها برده‌اند تا شرایط سخت و نامناسب محیط زیست خویش را برای زندگی بهتر و مناسب برای کشاورزی که از اصلی‌ترین شیوه‌های زندگیشان بود تغییر دهند.

کلمه شناسی قنات

کانال زیرزمینی حفر شده توسط آدم که جانب جمع‌آوری آب شیرین و انتقال ثانیه به سمت سطح زمین برای مصارف کشاورزی، انسانی و دامی ایجاد شده است را در ایران و آسیای میانه کاریز و کاریز و در کشورهای عربی فقره می‌گویند. کاریز کلمه‌ای پارسی و قنات کلمهی پارسی معرب‌شده است. باب ایران خاوری و افغانستان و آسیای میانه واژهی کاریز بیش‌تر کاربرد دارد و باب ایران باختری واژهی قنات. قنات خویش عربی‌شده‌ی کنات فارسی است که از ریشهی فعل حفاری افسرده شده است.

۱- قنات را باب کلمه عده‌ای به معنای نیزه معنی کرده‌اند که جمع آن، قنوات، قنیات و قنی است، که بعدها، به معنای کانال و مجرای آن و صفت کاریز به کار رفته است، عده‌ای نیز آن را از کلمهی پهلوی کانیکه برگرفته از کانال و فعل کن و کندن می‌‌دانند که به سمت زبان عربی رفته و معرب شده است. این کلمه در زبان آکدی و آشوری به سمت شکل قانو، در عبری به سمت صورت قنا و قانو و در لاتین، به صورت کانال دیده می‌شود و در زبان پهلوی نیز به شکل کهس به کار رفته است و معادل فارسی امروزی آن، کلمه کاریز و کهریز است.

بسیاری از پژوهشگران، تاریخ حفر قنات را به سمت دورهی هخامنشی انتساب می‌دهند. علت این است که از دورهی پیش‌ازین هخامنشی سنگ‌نبشته‌های اندکی باقی مانده و برای‌اینکه سند مکتوب از ماقبل این دوره وجود ندارد این دوره را به اشتباه دورهی ماقبل تاریخ می‌دانند باب حالی که علم باستان‌شناسی، مردم‌شناسی و زبان‌شناسی رازهای نهفتهی زیادی را از دوران ماقبل تاریخ برای انسان آشکار نموده است.

می‌دانیم که تاریخ مدنیت و تاریخ شفاهی در ایران بسیار دیرینه‌تر از دورهی هخامنشی است و اصولاً یافته‌های باستان‌شناسی باب شرق چین و آسیای مرکزی و خاور ایران استوار می‌کند که مدنیت در شرق ایران و داستان‌های ایران و توران مربوط به دورانی بیش‌تر از پنج‌هزار واحد زمان ( قبل می‌شود، یافته‌های باستان‌شناسی شهر آتش‌گرفته و جیرفت و آثار به دست آمده از تمدن هلیل رود و آثار تمدن شهرنشینی هفت‌هزار ساله در غرب ایران (مادها) این فرضیه را اثبات می‌کند، باب حالی که سنگ‌نبشته‌ها و تاریخ مدون ایران، تنها دوهزار و پانصد سال اخیر را، آن بازهم به کوه طور ناقص پوشش می‌دهد.

خرید این محصول