بسط مختصر : کورش در اوقات زمامداری خود، از سیاست اقتصادی و مدنی عاقلانهای که کمابیش بر اساس خواستههای کشورهای خویش بود، پیروی میکرد. از این سخن او که میگوید: «رفتار امیر با رفتار شبان تفاوت ندارد، چنانکه چوپان نمیتواند از گلهاش بیش از آنچه به آنها خدمت میکند، بردارد. همچنان امیر از شهرها و آدم همانقدر میتواند استفاده کند که آنها را خوشبخت میدارد.» و نیز از رفتار و تدبیر همگانی او، به احسان پیداست که وی تحکیم و تثبیت پادشاهی خود را در تأمین خوشبختی آدم میدانست و کمتر به دنبال زراندوزی و تحمیل باج بر کشورهای وابستهٔ خود بود. او در دوران کشورگشایی خیر تنها از قتل و کشتارهای وحشتناک خودداری کرد حرف به سمت باورهای مردم احترام گذاشت و آنچه را که از کشورهای شکستخورده ربوده بودند، پشت داد. «بر اصل تورات، پنج هزار و چهار بستن ظرف ذهب و سیم را به بنیاسراییل میبخشد، پرستشگاههای مردم شکستخورده را میسازد و میآراید.» و به گفتهٔ گزنفون، اقدام او به سمت گونهای بوده که «همه میخواستند بجز خواستهٔ او چیزی بر آنها امارت نکند.» کمبوجیه با آنکه از کیاست کورش بهرهای نداشت و از سیاست آزادهٔ وی پیروی نمیکرد، در دوران توانمندی خود به سمت ستاندن مالیات از مردم شکستخورده نپرداخت، حرف بسان کورش بزرگ به گرفتن هدیههایی چند قانع بود.
فهرست :
بنیان گزاری اقبال هخامنشی و توانایی هخامنشیان
اصلاحات داریوش یکم و نظام
اجتماعی – اقتصادی امارت هخامنشیان
اجلاس مشورتی سران خاندان های بزرگ
الف) نطق هوتانه
ب) بیان مگابیز
ج) نطق داریوش
برخوردهای ایران و یونان
اجلاس مشورتی سران خاندان های ارجمند
خشایارشاه
شهرنشینی ایران باب عهد هخامنشیان
طرز امارت و اداره اداری
برتری دموکراسی
بها آزادی
طرز ادراه ی کشورها
راههای ارتباطی
نیروی دریایی
اداره جند
دادرسی و دادرسی
سازمان قضایی
قوانین جزایی و انواع کیفر
اوضاع اقتصادی و اجتماعی دوره هخامنشیان
موسسه اقتصادی باب عهد هخامنشی
پیشرفت اجتماعی و اقتصادی در این سرزمین
از هم پاشیدن انتظام اشتراکی ماقبل تاریخ:
نظام اجتماعی اقتصادی قبایل ایران دیرین
وضع اجتماعی و اقتصادی ملتها در دوره ی هخامنشی
سیاست اقتصادی سلاطین هخامنشی
بروز بانکهای خصوصی
رفتار مردم، اقتصاد و جامعه
روابط تدریجی صرفهجویی کشاورزی
زمین های کشاورزی و باغ ها
قراردادهای اجاری
اراضی معابد و تشکیلات اداری سلطنتی
تکالیف مالی آتشکده بابلی
عدالت گوبارو
انتظام ارضی
نظام اجتماعی و اداره اداری ایران در دوران داریوش
سازمان اداری
آموزش اداری وکشوری
تشکیلات، طبقات و مقامات
ارتباطات (روابط عمومی)
طبقات اجتماعی هخامنشیان
اشکوبهها اجتماعی هخامنشی از نظر هرودت
اشکوبهها اجتماعی باب بابل
طبقات اجتماعی از تماشا کوروش
دراز پایه ترین مقام های نظام اداری
الف) رئیس تشریفات:
رئیس تشریفات دربار، بلندپایه ترین مقام پشت از امپراطور
ب) استوار مقام رئیس تشریفات
پ) سازمان دربار
ث) خزانه دار دربار
خزانه شاهی
کارمندان و کارکنان
وضعیت دستمزدها
دستمزدها
حسابداری ایران باب دوران هخامنشیان
دخل و تشکیلات مالی
اقوام خراجگزار و اقوام هدیه دهنده
از کوروش تا داریوش
صفت باج و صفت
مالیات ها
مالیات
پاس سنگین مالیات
وضع مودیان مالیاتی
تجارت و بازرگانی
امور مالی و حسابداری و مقایسات
پیدایش موسسه اقتصادی
قیمت ها
امراء در شاهنشاهی ایران