1آناتومی کلیه
کلیه ها اعضای لوبیایی شکلند که تاخت رقم و به رنگ قرمز مایل به قهوه ای بوده و مسئولیت تولید و اخراج ادرار را به سمت عهده دارند.
کلیه حیوانات مختلف دارای اشکال گونانونی می باشد ، مثلاً باب گاو به شکل لوبوله [1] و در ادهم کلیه سمت راست به شکل قلب [2] می باشد.
کلیه سمت راست کمی جلوتر از کلیه چپ بوده و موقعیت ثانیه در حیوانات جوراجور به شرح زیر می باشد()
جدول : موقعیت کلیه ها در حیوانات مختلف نسبت به مهره های سینه و کمری
T=مهره های سینه [3] L= مهره های کمری[4]
موقعیت کلیه ها بطور کلی در پیشی نسبت به سگ کمی خلفی خیس [5] بوده و همچنین کلیه ها کمی گردتر و از دید رنگ کمی مشعشع ترند و همچنین دارای وریدهای
ستاره ای[6] بیشتری می باشند .()
کلیه ها دارای دو لبه[7] و دوسطح[8] می باشند :لبه داخلی مقعر بوده و حاشیه خارجی محدب می باشد
لبه داخلی دارای بخشی بلندآوازه بطن [9] می باشد که محل ورود عروق و اعصاب به کلیه ها و همچنین جایگاه خروج ادرار توسط حالب [10] می باشد.هر دو کلیه باب بخش خارج صفافی قرار داشته و باب زیر عضلات کمری واقع می گردند. کلیه ها باب بخش قدامی بطور کامل توسط صفاق پوشیده شده اند ولیکن باب بخش خلفی فقط بخش شکمی کلیه ها توسط صفاق پوشیده می گردد و روی شکمی تمام دو کلیه کاملاً توسط صفاق پوشیده شده است. ()
کلیه ها از خارج توسط یک کپسول فیبروزی ا حاطه می گردند که در کلیه تندرست به راحتی از روی کلیه جدا شده و تنها باب بخش ناف دارای اتصال نسبتاً محکمی می باشد. قید این آلت بهمراه کپسول خویش میانجیگری بافت چربی [11] تبحر گردیده است . التصاق کلیه ها معمولاً محکم نبوده و می توانند در هنگام استنشاق و یا آکنده بودن معده جابجا گردند. ()بویژه این حالت در پیشی ها بیشتر بوده و لذا ممکن است باب این حال با اجسام خارجی داخل دستگاه گوارش و یا رحم آبستن اشتباه گردند. ((
1-1-1موقعیت کلیه نسبت به اعضاء حیطه بطنی :
کلیه سمت راست کمی قدامی تر بوده و انتهای جلویی[12] ثانیه در گودی کلیوی[13] لوب خلفی کبد [14]قرار افسرده است و توسط خانقاه کبد کلیوی [15] در جای خود محکم می شود.
این عضو در انتهای خلفی[16] حرف لوب راست لوزالمعده و قولون اسم چهره [17] باب ارتباط بوده و در سطح پشتی [18] در بستگی با عضلات مازویی[19] می باشند.()
کلیه جانب چپ نیز از اقبال برابر در تماس با معده در سطح پشتی در تماس با عضلات زیر کمری [20] ودر سطح شکمی در تماس حرف لوب چپ لوزالمعده و قولون پایین رو [21] و از سمت خارجی باب ارتباط با طحال می باشد. ()
1-1-2ساختمان کلیه
پارانشیم کلیه از دو بخش قشری[22] و مرکزی [23]تشکیل گردیده است .
بخش قشری دارای آشکار دانه دار [24]و رنگ تیره تر می باشد که علت آن وجود گلومرولها و خونرسانی وسیعتر این ناحیه می باشد .
بخش مرکزی دارای رنگ روشن و همچنین ظاهری مخطط[25] بوده که به سمت انگیزه وجود مجاری جمع کننده ادرار [26]می باشد این مجاری بشکل سنخ هایی به یکدیگر پیوسته گشته و هرمهای کلیوی [27] و مجموعه این تاب ها باب مجاورت لگنچه [28] به یکدیگر پیوسته و ایجاد ستیغ کلیوی[29] را می نمایند. ادرار از طریق سر این هرمها که پاپیلا[30] نامیده می شوند رسیده لگنچه شده و آنگاه کلیه را ترک می کند()
در بعضی از حیوانات که هرمها جدا از یکدیگرند لگنچه وجود نداشته و بول از طریق پاپیلاها وارد فضایی بنام جام های کوچک [31]می گردد و سپس اینها با یکدیگر متصل گشته و تشکیل پیاله بزرگ [32]را داده که به حالب متصل بوده و بول را توسط حالب از کلیه برون می کنند.
1-1-3خون رسانی کلیه
هر کلیه توسط دو رگ دم رسانی می شود
1-سرخرگ کلیوی[33] که از آئورت منشعب گشته و خون را به کلیه می رساند.
2-سیاهرگ کلیوی[34] که در پایین سرخرگ قرار داشته و خون را از کلیه خارج می کند و آنرا به سیاهرگ میان خالی خلفی [35]وارد می کند.() سرخرگ کلیوی کلیه راست باب اکثریت قریب به سمت اتفاق سگ ها منفرد و دارای طولی برابر است ولیکن سرخرگ کلیوی کلیه چپ از نظر درازا متغیر و در 15% تازی ها دورگ می باشد .
سرخرگ کلیوی پشت از ورود به کلیه تبدیل به سرخرگ های بین لوبی،[36] سرخرگ قوسی،[37] سرخرگ بین لوبولی و آرتر یول های آوران گلومرولی شده و سپس خون را تحویل سیاهرگها می دهند.
سیاهرگها نیز از سیاهرگهای گلومرولی آغاز و سپس به سیاهرگهای بین لوبولی ، قوسی و بین لوبی تبدیل و از طریق سیاهرگ کلیوی که معمولاً منفرد است. کلیه را ترک می کنند.
1-2بافت شناسی قلوه
هر قلوه توسط کپسولی از بافتن هم بندی سخت احاطه شده است که به راحتی از آن جدا می شود قلوه ها از تاخت قسمت اطرافی [38]و مرکزی [39]تشکیل شده اند
قسمت اسم باب انسان شامل 10 تا18 عدد هرم مرکزی [40]است که راس آن ها به طرف بین کلیه و کالیس ها [41]در لگنچه [42] قرار دارد.
قاعده این هرم ها به سمت جانب قسمت اطرافی کلیه متمایل است . راس هر تاب مرکزی باب داخل لگنچه بصورت 10 تا 25 رخنه باز می شود که بلندآوازه ناحیه غربالی [43] نامیده باده شود. در قسمت اطرافی و باب آیین هرم های مرکزی را حدود 400 تا 500 بنا اشعه سان تشکیل می دهد بنام medullary rays که شامل یک یا چند لوله جمع کننده و قسمت هایی از تنها ترشحی نفرون می باشد . قسمت اطرافی بعد بین قاعده هرم های مرکزی تا کپسول قلوه را پر باده کند. فواصل بین تاب های مرکزی را تیرک های کلیوی برتین [44] گویند که شامل بافتن های هم اسیر و عروق خونی است . ارض اطرافی کلیه را ساختمان های تنگ و کروی قرمز صبغه مشخص می کند به نام جسم کلیوی [45]یا کرپوسل کلیوی در بعضی از حیوانات تیرک های برتین مشخص تلف و فاصله بین قسمت مرکزی و اطرافی به صورت یک روی صاف آشکار است.
این حیوانات دارای کلیه ی یک لوبی می باشند مانند ادهم ، نشخوار کنندگان کوچک و گربه در صورتی که باب انسان و بعضی دیگر از حیوانات مانند گاو ، سگ و خوک کلیه شامل چندیدن لوب می باشد.یک هرم اسم ، قسمتی از تیرک های برتین مربوط به آن و ناحیه اطراف کلیه در قاعده هرم مرکزی یک لوب قلوه را ایجاد می دهد .
1-2-1نفرون[46]