پروپوزال احکام بیع صرف و سلم در فقه امامیه و حقوق موضوعه ایران کارشناسی ارشد الهیات

خرید این محصول

» :: پروپوزال احکام بیع صرف و آشتی باب فقه امامیه و حقوق موضوعه ایران کارشناسی ارشد الهیات

پروپوزال الهیات (کارشناسی ارشد)

عنوان تحقیق به فارسی :

احکام ابتیاع صرف و آشتی در فقه امامیه و حقوق موضوعه ایران

 عنوان تحقیق به انگلیسی:

orders of sales   and Spend  in Jurisprudence and  subject Iranian Law

رشته: فقه ومبانی حقوق اسلامی  

مقطع : کارشناسی ارشد

- الف : عنوان پایان نامه  

فارسیn                            غیر فارسی

ب : نوع کار تحقیقاتی :    بنیادی                   نظریn         کاربردی           عملی

پ : تعداد واحد پایان نامه : 6واحد

ت : استخبار اصلی تحقیق (مسأله تحقیق) :

بیع صرف و سلم باب فقه اسلامی و حقوق ایران از چاه جایگاهی برخوردار است و ضابطه تشخیص و شرط صحت ثانیه چیست؟

5- بیان مسأله ( تشریح ابعاد ، حدود مسأله ، معرفی دقیق مسأله ، بیان جهت های مجهول و ابهام‌آمیز و متغیر های مربوط به سمت پرسش های تحقیق ، منظور تحقیق )

صرف عبارت است از خرید و فروش طلا و نقره در برابر هم؛ چه ذهب در برابر طلا، سیم در جلو نقره و یا یکی از آن دو در برابر دیگری .

در بیع صرف، ثمن و هشت‌تایی باید به صورت تشخیص باب مجلس معامله بین فروشنده و اسم یا نماینده آن دو، مبادله و دریافت شود و در چهره جدا شدن از یکدیگر بدون مبادله، بنابر قول مشهور معامله باطل است برون شد توأمان تاخت طرف از مجلسی که معامله در آنجا صورت گرفته، حرف زمانی که از یکدیگر جدا نشده‌اند، موجب بطلان معامله نمی‌شود. چنانچه مقداری از ثمن و هشت‌تایی قبض شود و مقداری دیگر قبض نشود، معامله تنها در مقدار قبض شده صحیح است و در صورتی که کوتاهی در رسید از هیچ کدام نبوده، دو طرف در فسخ یا امضای آن بخش مختارند و اگر کوتاهی از یکی بود، دیگری در فسخ یا امضا آزاد است و چنانچه تمام دو کوتاهی کرده باشند، حق صفت هر دو منتفی می‌شود.

لزوم مبادله تنها باب انصاف و ستد طلا و نقره به خرید و فروش است و شامل آرامش ، هبه معوضه و بسان ثانیه نمی‌شود .

قبض ثمن از عناصر بیع سلم است و به نظر‌ مشهور فقیهان باید پیش از جدایى طرفین صـورت گیرد. چنانچه ارزش به سمت صورت‌ وجه نقد یا مال‌ معیّن‌ موجود باشد، تصور قـبض و عدم آن روشن است؛ ولى در روابـط تـجارى امروز، به سمت طور معمول چنین نیست و ممکن است همین شرط مانعى سر راه بسیارى از معاملات به سمت رقم آید‌ .

این نوشتار درصدد بررسى روش‌هاى دیگر رسید است که در چارچوب سلم واقع مى‌شوند، از ناحیه قبض، به بـطلان معامله مزبور حکم نشود یا زوال لزوم قبض ثمن، آن هم بدون‌ ارائه‌ دلیل منطقى، اظهارنظر نگردد. طبق«قبض حکمى» ممکن است خریدار باب پست پرداخت، از طلبى که از فروشنده دارد و موعد آن رسیده است،ثمن را محاسبه کند،یا وى را‌ به‌ عـهده دیگـرى حواله دهد و یا پایندان معرفى کند که در این صورت، یا تحقق برات یا ضامن قبل از جدایى، قبض محقق مى‌شود؛ اگرچه مورد ثانیه مدت‌دار یا اقساطى‌ پرداخت‌ شود. همچنین، ممکن است از اسناد دیگرى همچون چک،برات و سند دین اسـتفاده شـود که این موارد، رسید به شمار نمى‌آید.

انشاى پیمان جدیدى مانند استقراض میان طرفین،تبدیل منشأ‌ تعهد‌ نیست‌ و در حکم قبض نیست. گاهى‌ نیز‌ با‌ تحقق شرایط،تهاتر جایگزین رسید مى‌شود. اسـتبدال ثـمن سلم،صحیح است؛ ولى ارزش جدید باید رسید شود .

با توجه به اهمیت موضوع در فقه و قوانین که برگرفته از گفتگوها فقهی است، پسندیده است اندک ای درباره ثانیه گفتگو شود حرف با آشنا شدن با ابعاد و شرائط آن از منظر فقه و حقوق، بتوانیم باب جانب عملی تر شدن و ترویج شروط سالم در قراردادها، در جامعه گام برداریم .

مطلب‌ها این آخر جریده به دو قسم کلی تقسیم می‌شود: مطالبی که از منابع فقهی گرفته شده و مطالبی که از منبع‌ها حقوقی گرفته شده است و موضوعات متفرقه آن، از کلیاتی اطراف احکام بیع سود و سلم در احکام امامیه و حقوق موضوعه و... که همگی حاکی بر اهمیت موضوع‌اند.  در این نوشتار حرف آنیم تا به این سؤالات پتواز دهیم :

1- چرا تجزیه فقهی و حقوقی احکام بیع صرف و سلم یک ضرورت است؟ 

2- آیا امکان‌پذیر است بیع صرف و سلم ربا محسوب شود؟

3- بیع سود و آشتی در فقه اسلامی و حقوق ایران از چاه جایگاهی برخوردار است و ضابطه تشخیص و شرط صحت آن چیست؟

1- تحقیق بنیادی پژوهشی است که به کشف ماهیت اشیاء پدیده ها و روابط بین متغیر ها ، اصول ، قوانین و ساخت یا آزمایش تئوری ها و نظریه ها می پردازد و به توسعه مرزهای دانش رشتة عملی کمک می نماید.

2- تحقیق نظری : نوعی پژوهش بنیادی است و از روش های استدلال و  تحلیل عقلانی استعمال می کند و حرف پایة مطالعات کتابخانه ای انجام می شود.

3- تحقیق کاربردی : پژوهشی است که با استفاده از نتایج تحقیقات بنیادی به سمت منظور بهبود و به سمت کمال رساندن رفتارها ، آیین ها ، ابزارها ، وسایل ، تولیدات ، ساختارها و الگوهای مورد استفادة جوامع انسانی انجام می شود.

4- تحقیق عملی : پژوهشی است که حرف استفاده از نتایج تحقیقات بنیادی و حرف هدف رفع مشکلات جوامع انسانی انجام می شود.

فهرست
چکیده : ........................................................................................................................ 1
دوران اول اصول
1-1 مقدمه : ..................................................................................................................... 3
1 - 2 بیان مسئله - ............................................................................................................... 3
1 - 3 پیشینه تحقیق - ............................................................................................................ 4
1 - 4 ضرورت، و اهمیت تحقیق - ........................................................................................... 5
1 - 5 اهداف پژوهش - ......................................................................................................... 5
1 - 6 سوالات تحقیق - .......................................................................................................... 6
1 - 7 سوالات : - ................................................................................................................ 6
1 - 8 فرضیات : - .............................................................................................................. 6
1 - 9 روش تحقیق - .......................................................................................................... 6
1 - 10 تاریخچه تحقیق - ....................................................................................................... 6
دوران دوم تعاریف و مفهوم‌ها
2 - 1 تشریح قاعده - ........................................................................................................... 9
2 - 1 - 1 معنای لغوی قاعده: - ................................................................................................ 9
2 - 1 - 2 معنای اصطلاحی قاعده - ........................................................................................ 10
2 - 1 - 3 تفاوت آیین فقهی با مساله اصولی............................................................................ - 10
2 - 2 مفهوم بیع - ............................................................................................................. 13
2 - 2 - 1 مفهوم لغوی بیع.................................................................................................. - 13
2 - 2 - 2 مفهوم اصطلاحی بیع............................................................................................ - 15
2 - 3 مفهوم غرر .......................................................................................................... - 16
2 - 3 - 1 مفهوم لغوی........................................................................................................ - 16
2 - 3 - 2 مفهوم اصطلاحی غرر ........................................................................................ - 17
ط
2 - 3 - 3 تعریف غرر در اصطلاح حقوقی....................................................................... - 19
2 - 3 - 4 غرر در دوران جاهلیت......................................................................................... - 19
2 - 4 مفهوم غرور ...................................................................................................... - 25
2 - 3 - 1 تفاوت غرر با غرور........................................................................................... - 25
فصل سوم : فحوا آیین غرر و مستندات قاعده غرر
3 - 1 قرآن - .................................................................................................................... 28
3 - 2 سنت.................................................................................................................... - 33
3 - 2 - 1 واکاوی روایات - ................................................................................................... 36
3 - 2 - 2 معناى بیع غرر در حدیث نبوى )ص( - ....................................................................... 40
3 - 2 - 3 ابتیاع غررى در روایات - ..................................................................................... 42
3 - 3 اجماع - .................................................................................................................. 45
3 - 4 خرد - ..................................................................................................................... 47
4 - 5 بنای عقلا - .............................................................................................................. 47
4 - 6 مبانى قاعده غرر - .................................................................................................... 48
4 - 6 - 2 و جلوگیرى از آشوب - » اتقان در ادا « اصل ............................................................... 50
3 - 6 - 3 نوعى یا شخصى حیات ن اندازه تمییز غرر - ................................................................... 52
2 - 7 تقسیم غرر - ............................................................................................................ 57
2 - 7 - 1 انشعاب غرر از نظر فقهاى امامیه - .............................................................................. 57
3 - 8 - 1 غرر از جانب اساس وجود مبیع................................................................................ - 58
3 - 8 - 1 - 1 ابتیاع اشیاى معدومت........................................................................................... - 60
2 - 8 - 2 غرر از جانب توان بر تسلیم - ................................................................................ 63
3 - 8 - 3 غرر دراوصاف مورد معامله - .............................................................................. 74
3 - 9 غرر باب مورد معامله از تماشاگاه فقه ............................................................................. - 74
ی
3 - 9 - 1 غرر در ثمن - ...................................................................................................... 74
3 - 10 غرر باب پیمان معامله از منظر فقه - ........................................................................... 78
دوران چهارم ................................................................................................................ 80
جایگاه غرر در رسم مدنی ایران ................................................................................... 80
4 - 1 غرر در قانون مدنى - ............................................................................................... 81
4 - 2 ارض غرر در رسم مدنی........................................................................................ - 84
4 - 3 انشعاب غرر باب قانون مدنى ایران................................................................................. - 87
4 - 5 بیرق به اوصاف مبیع باب قانون مدنی ............................................................................ - 91
4 - 6 معلوم بودن مورد معامله.......................................................................................... - 92
4 - 7 معین وجود داشتن مورد معامله........................................................................................... - 99
4 - 8 غرردرموردمعامله از تماشاگاه قانون مدنی..................................................................... - 102
4 - 9 غرر در شرط از منظر رسم مدنی .......................................................................... - 103
دوران پنجم
نتیجه گیری ................................................................................................................ 104
فهرست منابع: ..................................................................................................................
سیاهه منبع‌ها فارسی : .........................................................................................................
سیاهه منبع‌ها عربی : ..........................................................................................................
مقالات: ............................................................................................................................
Abstract: .......................................................................................................................
1
جوهره :
باب حقوق اسلامی به سمت دلیل فقدان پاره ای از شرایط اساسی، برخی از معاملات و قراردادها اعتبار و نفوذ
ندارد؛ از تمام ی این معامله‌ها می توان به معاملات غرری اشاره نمود. غرر اصطلاحی در فقه و ادرار
است که باب عقود کاربرد داشته درلغت به معنای غفلت وخطروفریب وخدعه و ... وبعضی آنرا جهل
وجهل توام حرف خطربکار باده برند در اصطلاح نیز به معنای عقد یا معامله ای است که به جهتی از جهات،
نتیجه و پایان ثانیه برای دوطرف )بایع و مشتری( یا یکی از آنها مجهول باشد و در نتیجه احتمال ضرر و
زیان بود داشته و انگیزه ایجاد اختلاف و کشمکش بین آنها شود. از این قاعده حقوقى، تحت عنوان مستقل
در برخى از رد بزرگان امامیّه به اختصار بحث شده، امّا عمدتاً انتها شرایط مربوط به معامله، مورد
بررسى فقیهان و دانش مندان امامیّه قرار افسرده است . نتایج این بازجست نشان می دهد که اولا جهل به سمت
جهات معامله که سبب ضرر شود عقد غرری محسوب و در نتیجه باطل است. در ثانی آشکار گردید
که رسم مدنی به طور مستقل به موضوع غرر اشاره نکرده است ، ولى بدون شکّ باب این قانون، احکام
فراوانى درباره عقود و معامله‌ها مى استطاعت یافت که تحت عنوان این قاعده و تأسیس حقوقى مطرح بوده و
بر اساس این اساس تنظیم شده اند . ثالثا مبنای غرر و معاملات غرری در اسلام حدیث مشهور نبوی که
میباشد. » نهی النبی)ص( عن بیع الغرر «: میفرماید
کلمات کلیدی : غرر،بیع ،عقد ، صفت فسخ،ثمن،مثمن
2
فصل اول
کلیات
3
دوران اول : اصول
1-1 مقدمه :
در روابط اجتماعى انسان ها، قراردادها، معامله‌ها و داد و ستدها، بخشى ضرورى و اجتناب ناپذیر است .
اگرچه از دیرباز جوامع بشرى در جهت برقرارى امنیّت، صلح اجتماعى و نظم عمومى و ایضاً تأمین و
صیانت منافع افراد به سوى رسم مند شدن گام برداشته است، لیکن از آن جا که نیازها و خواسته هاى انسانى
به طور طبیعى صفت تالی یک دیگرند، نزاع بر سر کسب منافع اضافه تر و تأمین رفاه بیش تر، همواره وجود
دارد. از این ره گذر و در پاداش تشکیل قراردادها و پیمان هاى غیر معتبر و بر خلاف مصلحت فردى -
اجتماعى، علاوه بر تجاوز به حقوق بازهم دیگر و در نتیجه، داراشد ن جز عادلانه در جهت جلب منافع مادّى
فزون تر، تجاوز به صلح اجتماعى، نظم عمومى و معنویّت اخلاقى از طریق ایجاد افتراق و کشمکش
میان دوطرف قراردادها و معاملات، صورت خواهد گرفت .
نظام هاى حقوقى مختلف که بر مبناى آرمان هاى اخلاقى اجتماعى و حرف هدف تأمین انصاف اجتماعى و -
تنظیم روابط مردم و حفظ نظم باب اجتماع شکل گرفته اند، در اساس آثار حقوقى ناشى از تعهّدات و روابط
قراردادى و انجام معاملات، قواعد و مقرّرات خاصّى اسلوب نموده اند و افزون حرف این، برخى از داد و
ستدها و معامله‌ها را اگرچه عادی و متداول هم باشد به دلیل رعایت قواعد آمره و حفظ نظم عمومى - -
غیر معتبر و بری ایز حقوقى مى شمارند .
1 - 2 بیان مسئله -
یکی از عواملی که سبب بطلان عقد میشود،غرر در ابتیاع است. غرر در لغت به مفهوم خطر، نیرنگ و
غفلت آمده ومنظور از معامله غرری معامله ای است که توأم با بیم بوده و متعاملین باب زمان انجام آن،
4
توان تشخیص سودمند یا زیانبار بودن معامله را ندارند

خرید این محصول