چکیده
اخراج مواد زائد
خطرناک مایع یکی از مباحث جدی و عمدة اندیشه و تکنولوژی محیط زیست میباشد. و این
دفع میبایست حرف شالودة قوانین و راهکارهای مهندسی و استانداردهای دقیق و روشن
مبتنی باشد. از این رو پیش از دفع این مواد بررسی چهره شمای مختلف دفع با توجه به
شرایط محلی و موقعیتهای مکانی و اقلیمی و شرایط اقتصادی برای انتخاب یک روش مناسب
و بهینه جهت اخراج حائز اهمیت میباشد.
باب این تحقیق پس
از شناسایی و طبقهبندی پسابهای خطرناک مایع اثراث زیست محیطی آنها و همچنین
قوانین و استانداردهای بینالمللی به سمت کوه طور اجمالی بررسی شد. و پس روشهای جوراجور دفع
پسابهای خطرناک مایع تشریح گر دید و از میان روشهای مختلف دفع این موارد، لاگونهای
تبخیری به عنوان یکی از راهکارهای مهندسی و فنی اخراج این مواد با توجه به شرایط آب
و هوایی و اقتصادی ایران مناسبت بررسیهای فنی و اقتصادی قرار گرفت و در اختتام سیستم
تبخیری فوق با توجه به احصا باران و تبخیر شهر اصفهان و فاضلاب فرض شدة ورودی 14300
متر مکعب در سال، طی دورة 10 ساله طراحی و مدلسازی کامپیوتری گشت و نتایج بدست
آمده از مدل کامپیوتری حوضچة تبخیری با ابعاد 60×120 واحد طول و عمق 5/2 متر با شیب 2
به 1 بود که لاگون الگو شده پشت از چک شدن حداکثر عمق فاضلاب در طول بهرهبرداری 10
ساله برابر 81/1 متر حیات که این رقم بیانگر
طراحی درخور و بهینه حوضچه حرف توجه به شرائط جوی و دادههای مفرض میباشد و
باب آخر سه سیستم لایهبندی جهت نفوذ ناپذیر ساختن حوضچهها معرفی گردید که حرف توجه
به سمت برآورد هزینه و نوع زائدات خطرناک اخراج شده در حوضها بهترین گرینه جهت دفع
سپابهای بسیار خطرناک صنایع سیستم لایه بیندی ژئوسنتتیکی دوست با بتن مسلح
پیشنهاد تفرج که هزینه برپایی و تهیة و آزمایشان هر متر مربع آن با توجه به فهرستهای
انبیه سازمان مدیریت و برنامهریز کشور در واحد زمان ( 1383 و مذاکرات حرف شرکتهای سازند،
142950 ریال برآورد شد.
مقدمه
تولید پسماند،
پیامد ناگزیر و چهره مشترک تمامی فرآیندهای تولید، توزیع و مصرف مداد و انرژی در
جوامع کنونی است. بخشی از این پسماندها به سمت دلیل آثار و جزیه حاد و یا مزمنی که بر
سلامت آدم و کیفیت محیط زیست حرف جای می نهند، تحت عنوان پسماندهای زیانبار،
پسماندهلای خطرناک یا پسماندهای ویژه تعریف و دستهبندی شدهاند. بزرگترین بخش از
اینگونه پسماندها از تولید و مصرف میلیونها ماده شیمیایی سرچشمه میگیرند که در
قرن اسم به سمت جوامع و طبیعت معرفی شدهاند و مکانیزم دفاعی طبیعی برای مقابله با
آنها وجود ندارد.
باب سال 1983
حداقل 365 میلیون تن پسماند خطرناک در
کشور امریکا تولید شدهاست. که صفت با 3/4 کیلوگرم به سمت ازاء هر نفر در روز میباشد.
[salcedo, R.N, 1989]
تا پنجاه شاه پیش
از این، توجهی به سمت مسأله پساندهای خطرناک نمیشد. وقوع برخی حوادث در کشورهای صنعتی سبب شد که افکار عمومی
نسبت به این مساله حساسیت نشان دهد و این حساسیت سبب وضع قوانین و مقرارت پیچیده
و بغرنج برای مدیریت جامعه فرآیندهای تولید، نگهداری، حمل و دفع این مواد شده است.
از جمله این حوادث
میتوان به سمت اتفاق لاو کانال در امریکا و سوسو در ایتالیا اشاره کرد که هر دو منجر
به سمت آلودگی شدید محیط و مرگ انسانها شدند.
حل و فصل مشکلات
ناشی از تولید پسماندهای خطرناک بسیار پرهزینه است. میزان هزینههایی که باب عرصه
مدیریت پسماندهای خطرناک باب کشورهای توسعهیافته به مصرف میرسید بین 1 حرف 10 دلار
به ازاء تمام نفر در سال متغییر میباشد.
[ Yakwitz, Harvy, 1988]
در کشورهای باب حال
توسعه، مصرف بیرویه مادهها شیمیایی از قبیل سموم کشاورزی سوختها و مادهها نفتی، کودها
و داروها و سایر مواد (که گاه حرف سوبسیدهای دولتی ارائه میشوند)، فقدان مقرارت و
آگاهی و حساسیت عمومی و فقدان دانش و استادی در نهادهای دولتی سبب پدید آمدن
ناهنجاریهای فراوان در مدیریت پسماندهای خطرناک شده است. ریخت و پاش مواد شیمیایی
خطرناک و اخراج بیجا این مواد همراه با زبالههای شهری و فاضلابها در کشور ما
امری است کاملاً مشهود، روزانه و فراگیر. در عین حال، بخشی برازنده توجهی از مشکلات
مربوط به پسماندهای شیمیایی از کشورهای پیشرفته به کشورهای باب حال توسعه منتقل میشود
به سمت عنوان مانند علیرغم منع شدید مصرف بیفنیلهای پلی کلره در کشورهای پیشرفته، هنوز
هم این مواد به کشور ضمیر اول شخص جمع وارد می شود و باب صنعت تولید و انتقال نیروی برق به مصرف
میرسد. از این رو راهکار و روش دفع این پسماندها به دلیل خطرناک بودنشان حائز
اهمیت میباشد لذا هر کدام از راهکارهای اخراج پسماندهای خطرناک میبایست قید مراحل
اخراج این مواد را در برگیرد و در این میان اخراج به روش لاگونهای تبخیری به عنوان یکی
از روشهای دفع در مناطق گرمسیر؛ به دلیل توجیه اقتصادی و آسانی عملیات ساخت و
سادگی دفع از اهمیت ویژه برخوردار است. از این چهره در این تحقیق پس از تکرار اجمالی
بر روشهای جوراجور دفع مادهها زائد خطرناک، روش لاگونهای تبخیری به عنوان یکی از
روشهای دفع پسابهای خطرناک با تدقیق به سمت شرایط اقلیمی، جغرافیایی و اقتصادی ایران
مورد بررسی فنی و اقتصادی رسم گرفته شده است.
پیشگفتار :
اقیانوس ها در
آفاق بیش از 70% روی زمین را می پوشانند و دارای بیش از 200000 بی بهره و گونه های
جلبکی هستند . این ارگانیسم ها در جوامع پیچیده و در ارتباط نزدیک حرف دیگر
ارگانیسم ها زندگی می کنند . چاه به صورت ارگانیسم های ماکرو ( مانند جلبک ، اسفنج
، نرم تنان پوشش دار و یا به چهره میکرو (
مانند باکتریهای غیررشته ای ، قارچ ها و آکتینوفایست ). بعضی از ارگانیسم ها مواد
شیمیایی خود را از منابع غذایی به دست ‚ی آورند اگر چاه مابقی آنها ترکیبات را
ازنو سنتز می کنند . بعضی از ترکیبات ی توانند توسط میکرو ارگانیسم های مربوطه
تولید شوند در حالی که مابقی آنها جهت تولید به یک بستگی بین میزبان و میکرو
ارگانیسم نیاز دارند . مادهها شیمیایی یک نمونة اختصاصی می توانند تحت تأثیر زیستگاه و
عوامل فصلی و جغرافیایی باشد. در حقیقت منشاء واقعی بیوژنتیکی همنهاد محصولات طبیعی
آبزی ـ در جامعة این محصولات یک سوژه مورد بحث است.
به انگیزه تنوع
ارگانیسم های آبزی و زیستگاهها ، تولیدات آبزی طبیعی اشکوبهها شیمیایی زیادی را احاطه
می کنند ( مانند ترین ها ) شیمیکیمات ها ،
پلی کتیو ها ، استوژنین ها ، پیتیدها، آلکالوئیدهای ساختارهای متفاوت و یک دامنه
ای از ترکیبات بیوسنتز مخلوط ، در دهة پیش به تنهایی ، ساختارهای بیش از 500
بار طبیعی دریایی به سمت چاپ رسیده اند.
در بسیاری از
موارد طبقة ترکیب حاضر در ارگانیسم می تواند بر اساس اشکوبه بندی ارگانیسم منبع پیش
بینی شود . متأسفانه حتی آگاهی علم به
طبقة ترکیب همیشه ضمیر اول شخص جمع را در جانب تعیین یک ساز خالص سازی هدایت نمی کند . مجموعه
هایی از محصولات طبیعی آبزی می توانند دارای چندین عامل شیمیایی باشند ( مانند oso3 – Na – Oac – och3 – oh ) . هرگونه تغییر در آژانس می تواند تغییر اساسی در قطبیت ترکیبات
ایجاد کند بنابراین آیین مورد نیاز برای اختصاصی سازی نیز تغییر خواهد یافت . به عنوان
مثال الگو های ابر ته دریایی با جنس Spomhosorites دارای آبیس ( ایندول ) آلکالوئید است. تاپستین ( طرح 1 ) ، آسان ترین ترکیب این مجموعه میتواند حرف کروماتوگرافی
تمام ژل سیلیکا با استفاده از مخلوطهای ckcl3 - Meoh
به عنوان شوینده ، خالص گردد . در الگاسیدین d ( طرح 2 ) ک دارای
یک زنجیرة جانبی . 2- آمینو ایمیدازول است که خیلی قطبی خیس است وبه کروماتوگرافی بر فاز ثابت فاز معکوس و شسشه شدن با مخلوطهای اسید استونیتریل
ـ آب ـ تری فلوئرواستیک ( TFA ) نیاز دارد . دراین حالت بیرق به سمت طبقة ارگانیسم
می تواند باب تعیین قالب ترکیبات خالص
کمک کند ولی باب تعیین روش عالص سازی برای متابولیست قطبی تر که دارای یک عاملیت
شمیایی غیر منتظره است کمکی نمی کند.
به سمت منظور دسترسی
به سمت بینشی باب مورد روش هایی که بیشتر در خالص سازی محصولات طبیعی آبزی استفاده می
شوند 115 گزارش از این محصولات که در سال 1995 در روزنامة باشگاه شمیمدانان آمریکا
، روزنامة شیمی آلی ، تتراهدرون و روزنامة محصولات طبیعی به چاپ رسیده بودند مورد
بررسی قرار گرفتند . تمام نشریه به طریق زیر طبقه بندی می
شود:
1-شاخه ارگانیسم منبع .
2-طبقة ترکیبات شیمیایی اعلام شده.
3-روش صیانت ارگانیسم ( تازه / منحصر در برابر خشک فریز کردن ) .
4-روش استحصال “ غیر قطبی ” حلال هایی بسان : CH2, CL2 ، هگزان ها ، استون ، ETAO 2 ، Eto2 ، تولئون ، اترنفت ؛
“ غیر قطبی و الکل ” تمام یک از مادهها فوق مخلوط با یک الکل ؛ “ الکل ” معمولاً
اتانول ، متانول ، و یا ایزوپروپانول ؛ “ طرح پیچیده ” ؛ مانند استخراج متوالی و
یا مخلوطهای غیر معمول خیلی پیچیدة حلالها حرف “ آبی ” 100% آب یا مخلوطهای آب دیگر محلولها باب حالی
که ماء بیش از 50% مخلوط را حاوی باشد .
5- روش مناسبت استفادة تقسیم اسم در صورت وجود این روش ها به
طبقات زیر تقسیم می شوند :
الف ـ “ ساده ”
بسان یک تقسیم تک مرحله ای ( الگو یوتانول ـ آب ) و یا تقسیم دو مرحله ای مانند ETOAC ـ آب ) و به دنبال
آن تقسیم بعدی فاز آبی با یوتانول.
ب) “ کوپکان ”
حاوی تمام طرح واقعی ویا تغییر یافتة کوپکان ( Kypchan ) که در ثانیه درصد
فاز آبی به کوه طور متوالی تنظیم می شود.
ج ) “ پیچیده ” (
کمپکس ) : شامل هر طرحی که در آن یک توالی غیر معمول اسم ها و یا مخلوطهای کمپکس
غیر باب حلال ها استفاده می شوند مانند :
مخلوطهای هیپتان :
ETOA : MEOH : CHCL3 : ACOH
که در جدا سازی با
تزلیوین ها استعمال می شوند.
6-سنخ کروماتوگرافی تیرک باز ، درخششی ویا ستون خلاء. این ها به
ژل سیلیکا ، فازهای پیوندی ( بسان CN,Did, C-8 DDS
) ویا نفوذ ژل حرف رزین های غیر عاملی تقسیم می شوند من جمله سیستم های
کروماتوگرافی تقسیم و پیمانه ه بسان ( SephadenLH-
20 ، SephadenLh- 60 ، Nsbels ، Bibeadssx-20 ، Sn-8 , sn-4 ، AMBERLIT EXAD – 2 ، XAD
، XAD- 7
، ژل TSK- G3…S
) .
کاریز
بنابر مطالعات تاریخی هستههای اصلی شکلگیری نخستین تمدنهای
بشری باب کنار منابع آبی بودهاند و از این دست تمدنها کم نیستند و میتوان به
تمدنهای بینالنهرین و ماوراالنهر و تمدنهای حاشیهی رودخانههای نیل و سند و گنگ
استعاره کرد.
باب همین ابتدای جدال این نکته پرواضح است که آب و دسترسی به
آن از جملهی ابتداییترین نیازهای آدم برای ادامهی حیات خویش است لذا ذهن خلاق
آدم در طول تاریخ به شیوههای الوان به کشف راهحلهای بدیع و خلاقانهای برای
ازبینبردن این نیاز دست یافته است. به سمت تمام کدام از این دستآوردها که بنگریم شاهد نبوغ،
آگاهی، پشتکار، درایت و عشق به سرزمین هستیم. حفر کانالهای عظیم، جابجایی آب به وسیلهی
جویهای درارتفاع در امپراطوری روم، آبرسانی توسط لولههای سفالین در دورههای پیش
از تاریخ و همچنین ابداع فنآوری کاریز را میتوان از نمونههای برجستهی دستیابی
به سمت حقایق مهندسی در دوران تاریخی ذکر کرد. آدم باب آن زمان با احاطه و شناخت بر علوم
هواشناسی و خاکشناسی، علم مسّاحی و نقشهبرداری، علم نیارش عامل (استاتیک) و فن
ساخت و ساز، موفق به بهوجود اتیان دستآوردهایی شده که باب حال حاضر نیز با وجود
امکانات بسیار پیشرفته آنقدر سهلالوصول نمیباشند.
اجداد ضمیر اول شخص جمع آبهای شیرین دامنهی کوهستان را حرف کمک فن قناتسازی
که آیین ابداعی خودشان بوده به سمت حاشیهی کویرها بردهاند تا شرایط سخت و نامناسب محیط
زیست خویش را برای زندگی بهتر و مناسب برای کشاورزی که از اصلیترین شیوههای زندگیشان
بود تغییر دهند.
کلمه شناسی قنات
کانال زیرزمینی حفر شده توسط آدم که جانب جمعآوری آب شیرین
و انتقال ثانیه به سمت سطح زمین برای مصارف کشاورزی، انسانی و دامی ایجاد شده است را در
ایران و آسیای میانه کاریز و کاریز و در کشورهای عربی فقره میگویند. کاریز کلمهای
پارسی و قنات کلمهی پارسی معربشده است. باب ایران خاوری و افغانستان و آسیای میانه
واژهی کاریز بیشتر کاربرد دارد و باب ایران باختری واژهی قنات. قنات خویش عربیشدهی
کنات فارسی است که از ریشهی فعل حفاری افسرده شده است.
۱- قنات را باب کلمه عدهای به معنای
نیزه معنی کردهاند که جمع آن، قنوات، قنیات و قنی است، که بعدها، به معنای کانال
و مجرای آن و صفت کاریز به کار رفته است، عدهای نیز آن را از کلمهی پهلوی
کانیکه برگرفته از کانال و فعل کن و کندن میدانند که به سمت زبان عربی رفته و معرب
شده است. این کلمه در زبان آکدی و آشوری به سمت شکل قانو، در عبری به سمت صورت قنا و قانو
و در لاتین، به صورت کانال دیده میشود و در زبان پهلوی نیز به شکل کهس به کار
رفته است و معادل فارسی امروزی آن، کلمه کاریز و کهریز است.
بسیاری از پژوهشگران، تاریخ حفر قنات را به سمت دورهی هخامنشی
انتساب میدهند. علت این است که از دورهی پیشازین هخامنشی سنگنبشتههای اندکی باقی
مانده و برایاینکه سند مکتوب از ماقبل این دوره وجود ندارد این دوره را به اشتباه دورهی
ماقبل تاریخ میدانند باب حالی که علم باستانشناسی، مردمشناسی و زبانشناسی
رازهای نهفتهی زیادی را از دوران ماقبل تاریخ برای انسان آشکار نموده است.
میدانیم که تاریخ مدنیت و تاریخ شفاهی در ایران بسیار دیرینهتر
از دورهی هخامنشی است و اصولاً یافتههای باستانشناسی باب شرق چین و آسیای مرکزی و
خاور ایران استوار میکند که مدنیت در شرق ایران و داستانهای ایران و توران مربوط به
دورانی بیشتر از پنجهزار واحد زمان ( قبل میشود، یافتههای باستانشناسی شهر آتشگرفته و
جیرفت و آثار به دست آمده از تمدن هلیل رود و آثار تمدن شهرنشینی هفتهزار ساله در
غرب ایران (مادها) این فرضیه را اثبات میکند، باب حالی که سنگنبشتهها و تاریخ
مدون ایران، تنها دوهزار و پانصد سال اخیر را، آن بازهم به کوه طور ناقص پوشش میدهد.
آبانبار های تثبیت
فاضلاب گودال های kmx[صفت هستنند که فاضلاب خانگی و دیگر فاضلاب ها برای زمان طولانی
در آن ها نگهداری شده و با عمل بن نشینی و به سمت کمک نور، حرارت، رشد جلبک ها و میکروارگانیسم ها مواد آلی
موجود در فاضلاب تجزیه و تثبیت می گردند.
فرایند
های اسم در تصفیه فاضلاب در برکه پرتره اساسی
داشته و برکه ها جزء روش های رخیص ارز تصفیه فاضلاب هستند. مهمترین معایب
برکه ها تولید بو، پرورش حشرات ، بالا بودن غلظت جامدات معلق در پساب، نیاز به
زمین زیاد و افنا آب به علت تبخیر و نشت والودگی ابو های زیر زمینی
می باشد.
متداولترین
نوع آبانبار ها برکه های اختیاری تثبیت فاضلاب هستند. که در آنها همزیستی میان جلبک
ها و باکتری ها باب روانی است. برکه های
اختیاری دو نوع باده باشند یکی برکه های اختیاری اولیه که فاضلاب خام را دریافت می
کنندو دیگری برکه های اختیاری ثانویه که فاضلاب بن نشین شده یا پساب آبانبار بی هوازی
را دریافت میکنند و آبانبار تثبیت اختیاری مناسبت بررسی ما از نوع دوم است.
رنگ فاضلاب باب برکه های اختیاری به رنگ سبز دیده باده شود. تراکم جلبک ها در پساب برکه های اختیاری با توجه به میزان بار گذاری و پایه حرارت معمولا باب محدوده 2000- . 500 میکروگرم کلروفیل a باب هر لیتر قرار دارد . گاهی صبغه برکه به سمت صورت قرمز یا صورتی در می آید به سمت اختصاصی زمانی که بار آلی ورودی به آنها بالاست و به سبب وجود باکتری های اکسید عامل سولفید باده باشد. [1]اعلام بانک جهانی (Shuval .et. al 1986) صفت برکه های تثبیت فاضلاب را که سیستم بسیار مناسبی برای استفاده خروجی ثانیه در کشاورزی است تصدیق کرد. طرح (1) مزایا و معایب برکه ها را در مقایسه با سایر فرآیندهای بیولوژیکی تصفیه فاضلاب با سرعت زیاد و سرعت کم، فراهم کرده است. نکته اینکه لاگن های هوادهی شده و سیستم WSP به عنوان سیستم های تصفیه بیولوژیکی فاضلاب با تعجیل کم بررسی شده اند برکه های تثبیت، فرآیندهای تصفیه فاضلاب ترجیح داده شده اند باب کشورهای در حال توسعه که زمین اغلب با هزینه و موقعیت معقول در حد است و نیروی کار متخصص اندکی وجود دارد.