کتاب پرارزش "ایران باب زمان ساسانیان" اثر ایرانشناس شهیر دانمارکی، پروفسور آرتور کرستنسن میباشد. در این کتاب، تاریخ کامل ساسانیان حرف تمام تحولات دیپلماتیک و اجتماعی و اقتصادی و جنبشهای مذهبی مورد بررسی قرار میگیرد. منوچهر امیر مکری حرف نثری رقیق این کتاب را به پارسی ترجمان کرده است.
• آموزگار کریستنسن در دوران نخست کتاب، به بررسی نی اکان اردشیر پاپگان و ساسانیان میپردازد و چگونگی تاسیس دولت ساسانی و کودتا اشکانیان را مورد بررسی قرار میدهد.
• در فصل دوم به بررسی موسسه سیاسی و اجتماعی و تشکیلات اداری و مرکزی دولت ساسانی و وضع ملت میپردازد.
• در دوران سوم یه آیین زرتشتی پرداخته و نگارش اوستا در دوره ساسانی را مناسبت بربرسی قرار میدهد، به بررسی تفاوت رسم اصیل زرتشت و رسم مزدیسنا ساسانیان پرداخته و آیین بدکیش زروانیه را که تاثیر مستقیم بر دین زرتشتی داشت را مورد مطالعه قرار میدهد.
• نگارنده در دوران چهارم به بررسی دوران شاپور اول ساسانی و منتشر آیین ساختگی مانی و امعان تحولات و آثار مانویان میپردازد.
• در دوران پنجم به بازگویی جنگهای دولت ساسانی با روم در دوران اردشیر اول و شاپور اول و غلبه اردشیر اول بر قیصر والریانوس میپردازد، سپس پادشاهی هرمزد اول، بهرام اول، بهرام دوم، بهرام سوم، نرسه، هرمزد دوم، شاپور دوم و اصلاحات بزرگ او به همراه مختصری از روایات آمیانوس و سپس سلطنت اردشیر دوم، شاپور سوم و بهرام چهارم میپردازد. همیدون تمام آثار و سنگ عریضه های به سمت جا مانده از این دوران مورد بررسی قرار میگیرد.
• در فصل ششم وضعیت مسیحیان در ایران و پیگیری و گریز آزار عیسویان میانجیگری حکومت ساسانی و اوج برتری دیانت زرتشتی مورد مطالعه قرار گرفته و همچنین نکاتی درمورد یهودیان، یعقوبیان، نسطوریان و همینطور تشکلیت قضایی باب این دوران را بیان میکند.
• باب فصل هفتم به جنبش مزدک و بازگشت آموزههای اصیل زرتشت اشاراتی کرده و امارت قباد اول و جاماسپ را نیز مورد بررسی قرار میدهد.
• در هشتمین فصل نگارنده به دوران پادشاهی پادشاه انوشیروان -اوج توان ساسانیان- میپردازد. تذکره با دولت بیزانس (روم شرقی)، هپتالیان و ترکان، استیلا یمن، توصیف دربار و مراسمات و تشریفات انوشهروان و شکوفایی علومی چون پزشکی و ستارهشناسی و فلسفه، برگردان کلیله و دمنه به پارسی و اصلاحات و حکمتهای بزرگمهر بختکان (بوزرجمهر) از دیگر بخشهای مورد بحث این دوران است.
• فصل نهم و دهم نیز به دوران پادشاهی خسروپرویز، تا یزدگرد سوم و تسخیر ایران به سمت دست عرب اشاره کرده و رویدادهای فوق را به سمت تفصیل بازگو میکند.
فهرست :
ترکیه Turkey
سماع مولویه
ایران Iran
دیرینهسنگی
میانسنگی
نوسنگی
پیش از مادها
تمدن شهر سوخته
نمایی از جنوب آبادی سوخته
شهرنشینی عیلام
تمدن جیرفت
پس از مادها
پهناوری پادشاهی هخامنشیان
اشکانیان
ساسانیان
پشت از اسلام
صفاریان
سامانیان
زیاریان
غزنویان
سلجوقیان
خوارزمشاهیان
ایلخانیان
سربداران
تیموریان
مرعشیان
کیائیان
هزاراسپیان
قراقویونلوها
آققویونلوها
جغرافیا
شاخصهای جمعیتی
اقتصاد
صنایع
منبعها و معادن