چکیده
پدیده سایش (Wear) یکی از معضلاتی است که صنعت از دیرباز با آن مواجه بوده است . تماس منطقی در جهت ازبینبردن این مشکل ، درگرو بررسی دقیق پدیده و عوامل موثر بر آن می باشد . بدین منظور برخی از مادهها مناسبی که حرف توجه به مبانی متالورژیکی در عمل قابل استفاده می بانشد بسان (چدنهای سفید کرم دار، Ni-hard) مناسبت بررسی رسم می دهیم .
- تعریف سایش و عوامل موثر بر آن
سایش عبارت است از ضایعات مکانیکی جرم از سطح یک جسم بواسطة تماس آن با سطح یا جسم دیگر علیرغم مکانیکی بودن این پدیده ، فصل با واکنشهای شیمیایی نیز همراه می شود .
- فاکتورهای کلیدی موثر برسایش عبارتند از :
1) متغیرهای متالورژیکی نظیر سختی ، چقرمگی ( tough ness) ساختار میکروسکوپی و ترکیب شیمیایی
2) متغیرهایی نظیر مادهها باب حال تماس ( نظیر ساینده ها و مشخصات آنها ) نوع و روش بارگذاری (Loading) ،سرعت ، دما ، زمان ، خشونت سطحی ، روانکاری ( Lubrication) و خوردگی .
در اینجا ما دو نوع ا زمواد استوار به سمت سایش را مورد بررسی قرار می دهیم که عبارتند از چدنهای سفید پرکرم و چدنهای سفید Ni-hard که ابتدا چکیده ای از این دو سنخ چدن سفید را در پایین می آوریم .
در اینجا تاخت سنخ چدن سفید پرکرم و Ni-hard را مورد بررسی قرار میدهیم .
1- چدنهای سفید Ni-hard
Ni-hard چدن سفید آلیاژی نیکل – کرم داری است که مقاومت قابل ملاحظه ای باب برابر سایش دارد . بیش از 50 سال است که این آلیاژ رسیده تکنیک شده و موارد مصرف ، منحصر به فردی در صنایعی چون شکل دادن فلزات ، استحصال معدن ، نیروگاهها ، سیمان ، سرامیک ، رنگ، حفاری ، زغال سنگ و کک ، ریخته گری و دیگر صنایع پیدا کرده است این آلیاژ (که قیمت نسبی آن پایین است ) را می توان به جای چدن سفید معمولی باب مواردی که به سمت مقاومت در مقابل سایش مورد نیاز است و نیز به سمت جای آهن 12 درصد منگنز در مواردی که به مقاومت در برابر آلیاژ، غلطک های تاب ، زره آسیاب ها ، رینگ های بولدوزر ، کلاهک غلطک ( Noll-heads)اجزاء پمپهایی که در گل و لای کار می کنند استوانه و زانوها و خرد کننده ها می باشد .
در حالیکه Ni-hard نام مناسبی برای قطعات ریختگی این کلاس آلیاژی است ، و باب حقیقت در پاره ای از کشورهای صنعتی جهان این نام بعنوان یک نام تجاری به درج رسیده است ، اما قطعاتی با ترکیب شیمیایی Ni-hard بوسیله تولید کننده هایی که باب این زمینه تجربیاتی دارند تحت عناوین تجارتی خودشان از قبیل NI CROMAX , DIAMAX , BF954, ELVERITE, DIAMITE نیز تولید می شوند .
2- چدنهای سفید پرکرم
چدنهای سفید پرکرم از جمله پرمصرفترین آلیاژها باب ساخت قطعات استوار به سایش هستند این آلیاژها اکثر با روش ریخته گری تولید می شوند و عملیات حرراتی عمدتاً انگیزه بهبود مقاومت سایشی انها می گردد ، لیکن گزارشاتی در ارتباط با قابلیت «کارسختی پذیری » آستنیت باب حین سایش وجوددارد .
چدنهای سفید پرکرم یکی از مهمترین آلیاژهای مقاوم به سایش در تکنیک می باشند و کاربرد وسیعی در ساختن گلوله وزره آسیاها و قطعات مقاوم به سایش دارند بکار گیری این آلیاژها اثر صنعت اغلب بدلیل نتایج پسندیده خصوصاً در مورد گلوله های آسیا به علت نرخ سایش پایین خیس آنها نسبت به سمت سایر آلیاژهای مقاوم به سایش بوده است .
ما در اینجا این تاخت نوع از چدن سفید ( پرکرم و Ni-hard) را از جهات مختلفی بسان (ساختار میکروسکوپی ، پروسه تولید ، عملیات حرارتی ، ملاحظات متالورژیکی وغیره و...) مناسبت بررسی قرار دادیم .
در حقیقت، واکنش بین اکسیژن اسم شده در فولاد وکربن می باشد. دردماهای مناسبت استفاده برای تصفیه فولاد (تقریباً F 2900 ) ، فولاد زرنگ حل کردن اکسیژن برازنده توجهی میباشد مثل FeO .
این FeO بوسیلة سرباره و یا به وسیلة یک واکنش بین سنگ معدن آهن افزوده شده و فولاد به بود می آید، مثل :
شکل 12-16 یک جدول از سیکل اکسیداسیون باب زیمنس مارتین را آرم میدهد. در مراحل اولیه در طی اکسیداسیون بعد از پایان ذوب، کربن موجود نسبتاً اسم می باشد. عمدتاً میزان FeO در فلز کنترل میشود. باب حدود 1/0 درصد کربن و پایین، میزان FeO فلز عمدتاً بوسیلة خصوصیات اکسنده سرباره کنترل میشود. بنابراین تنظیم کردن سرباره بااهمیت است مخصوصاً درمورد ترکیب، حالت صحیح و واقعی زمانی به سمت دست می آید که درصد کربن دعوی شده کم باشد.
در این قسمت، بوسیلة استفاده از منگنز میتوان خصوصیات اکسنده سرباره را کنترل کرد. تقریباً باب طول جوشش کربن،تغییری باب عیار منگنز فلز، بوجود نمی آید برای اینکه، منگنز حل شده باب فلز بوسیله کربن حراست می شود اگر منگنز، باب دورة آخر اکسیداسیون و همراه حرارت، اضافه شود،قسمتی از منگنز در فلز باقیمانده و قسمتی دیگر اکسید شده و باب سرباره اسم می شود.
این در پایین آوردن قدرت اکسیداسیون سرباره مؤثر است زیرا FeO حاضر در سرباره نسبتاً پایین می باشد. منگنز از آلیاژ اشپیگل( Mn 30-15% و C 5% ) مکرراً افزوده می شود یک چدن خام شامل حدوداً 30% -15 منگنز می باشد.
فسفر از طریق ایجاد یک حالت اکسندگی و یک سربارة بازی الغا میشود اگر درصد منگنز موجود باب فولاد خیلی زیاد باشد و خصوصیات اکسندگی سرباره کاهش یابد باب این صورت حذف فسفر خیلی مؤثر نخواهد بود.
در شارژ برای کنترل کردن خصوصیات سرباره از منگنز استفاده می شود و همچنین برای افزایش سیالیت سرباره میتوان از فلوئور اسپار (CaF2) استفاده کرد. افزودن این جرم معدنی برای کاهش سرباره نیز امری بایست می باشد و همچنین میتوان علاوه حرف آن و اگر اپراتور لازم بداند در انتهای دورة پالایش از آهک نیز استفاده کرد.